दैलेख सदरमुकामका विभिन्न ठाउँमा सामाजिक सद्भाव कायम राख्दै एकमहिने वर्षे मेला सञ्चालन गरिन्छ । सयौँ वर्ष पुरानो मानिएको वर्षे मेला गाँठेमङ्गलको सुरुआतसँगै एक महिनासम्म सञ्चालन हुने प्रचलन छ । परम्परागतरूपमा नेवार समुदायले परापूर्व कालदेखि मनाउँदै आएको वर्षे मेला नयाँ पुस्ताको लगाव बढ्दै गएको देखिन्छ ।अहिले वर्षे मेला सबै जातजातिका लागि साझा पर्वका रूपमा विकसित भएको छ । केही वर्षअघिसम्म दैलेख सदरमुकाम बसोबास गर्ने नेवार समुदायले वर्षे मेलालाई उल्लासका साथ बनाउने प्रचलन थियो । पुरानो संस्कृति विस्तारै लोप हुँदै गएपछि यसको महत्व बचाउन पछिल्ला वर्षमा नयाँ पुस्ता जागरूक भएका हुन् । केही वर्षअघिसम्म जिल्ला सदरमुकाममा मात्र सञ्चालन गरिने वर्षे मेला अहिले ११ वटै स्थानीय तहका विभिन्न बजारमा समेत सञ्चालन गर्ने गरिन्छ ।
नयाँ पुस्ता परम्परागत संस्कृतिका जोगाउन लागेको भए पनि संस्कृतिका नाममा विकृति फैलाउँदै गएकामा यहाँका अगुवाले चिन्ता व्यस्त गर्नुभएको छ । आपसी सद्भाव कायम गर्दै सञ्चालन गरिने एकमहिने वर्षे मेलाका नाममा विकृति फैलँदै गएकोप्रति नारायण नगरपालिका–१ का पूर्ववडा अध्यक्ष तीर्थ नारायण श्रेष्ठले चिन्ता व्यस्त गर्नुृभयो ।उहाँले पुरानो संस्कृतिलाई जोगाइ राख्न युवापुस्ताको भूमिका महत्वपूर्ण हुने बताउनुभयो । “वर्षे मेलालगायतका पुराना संस्कृति जोगाउन युवाको भूमिका महत्वपूर्ण हुन्छ, एक महिने वर्षे मेला खास नेवार समुदायको हो, संस्कृतिका नाममा सञ्चालन गरिने मेला महोत्सवमा विकृति फैलँदै गएको देखिन्छ”, श्रेष्ठले भन्नुभयो ।
उहाँले वर्षे मेलाका मुख्य आकर्षणरुपमा लाखे जात्रा, टाकटुके जात्रा, बाघ जात्रा, जोगी जात्रा रहेको बताउनुभयो ।उद्योग वाणिज्य सङ्घ दैलेखका महासचिव प्रकाश पौडेलले पछिल्ला वर्षमा वर्षे मेलाको रौनकता घट्दै गएको बताउनुभयो । उहाँले मेलामा नागरिकको उपस्थिति नहुँदा सदरमुकामको व्यापारसमेत ओरालो लागेको बताउनुभयो । कोरोना महामारी पछि दैलेख सदरमुकामलगायतका स्थानमा एक महिनासम्म सञ्चालन गरिने वर्षे मेलाको रौनकता घट्दै गएको छ । केही वर्षअघिसम्म पुरानो परम्परा बोकेको वर्षे मेला हेर्न हजारौँ मानिसको भीड लाग्ने दैलेख सदरमुकाममा मानिसको पातलो उपस्थिति देखिन्छ ।
